عکاسی از رد ستارگان

حتماً شما هم عکس‌هایی از اسمان شب دیده‌اید که در آن‌ها ستاره‌ها نه به شکل نقاط نورانی٬ بلکه به شکل خطوط منحنی و در واقع به شکل مسیر ظاهری که در آسمان طی کرده‌اند دیده می‌شوند. این سبک از عکاسی نجومی ٬ عکاسی از رد ستارگان نامیده می‌شود.

برای ثبت چنین عکس‌هایی باید برعکس حالت‌هایی که قبلاً گفته شد عمل کرد؛ یعنی در عکاسی راه شیری و زیبایی‌های اسمان شب٬ ما از راه‌های مختلف استفاده می‌کردیم برای خنثی کردن اثر چرخش زمین بر روی عکس و جلوگیری از خطی ثبت شدن ستاره‌ها ولی در اینجا باید اجازه دهیم اثر حرکت ظاهری ستاره در اسمان بر روی سنسور نقش بندد.

برای این کار کافی است مدت‌زمان نوردهی را افزایش دهیم ولی در اینجا با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شویم که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

 

اولین نکته در عکاسی رد ستارگان استفاده از یک مکان مناسب بدون آلودگی نوری و با افقی باز هست. علاوه بر این بهتر است از یک عنصر زمینی مثل یک درخت و یا یک بنای قدیمی در پیش‌زمینه استفاده کنیم تا عکس نهایی زیبایی بیشتری داشته باشد. برای جستجوی یک مکان با حداقل الودگی نوری می‌توانید از طریق پایگاه lightpollutionmap.info نقشه‌های آلودگی نوری منطقه مورد نظرتان را بررسی کنید.

نکته بعدی انتخاب کادر مناسب است. اینکه کدام بخش از آسمان را برای این کار انتخاب کنیم خیلی مهم است. همان‌طور که می‌دانید محور چرخش زمین به دور خود در نیمکره شمالی تقریباً در راستای ستاره قطبی قرار دارد؛ یعنی از دید ناظر زمینی همه ستاره‌های اسمان به دور ستاره قطبی گردش می‌کنند و در هر ۲۴ ساعت یک دایره کامل را طی می‌کنند؛ بنابراین اگر ستاره قطبی را در کادر خود قرار دهیم به طوری که تقارنی مناسب با یک سوژه زمینی هم داشته باشد٬ در نهایت عکسی خواهیم داشت که علاوه بر زیبایی و ثبت رد ستارگان٬ دورقطبی نیز نامیده می‌شود. اینکه دوربین را به سوی چه جهت جغرافیایی قرار دهیم در شکل ثبت شده از رد ستارگان موثر است. تصویر زیر راهنمای مناسبی برای انتخاب رد ستاره‌ای مورد نظرتان است.

پس از انتخاب مکان مناسب و تنظیم کادر٬ باید از استقرار دوربین اطمینان کامل داشته باشیم چون برای ثبت یک رد ستارگان خوب نیاز به زمانی بیش از یک ساعت داریم و هر چه این زمان بیشتر باشد عکس نهایی بهتر می‌شود بنابراین در تمام طول این مدت دوربین باید ثابت و بدون لرزش باشد. برای اطمینان از عدم لرزش دوربین بهتر است از سه‌پایه مناسب استفاده کنید٬ پایه‌ها را کوتاه‌تر و از نظر زاویه بیشتر باز کنید٬ یک کیسه شن یا کیف سنگین را زیر سه‌پایه آویزان کنید.

تنظیمات دوربین

اکنون نوبت به تنظیمات دوربین می‌رسد.

استفاده از یک لنز واید و یا واید ترین حالت لنزهای زوم، به شما اجازه می‌دهد تا بخش بیشتری از آسمان را در کادر خود ثبت کنید پس واید ترین حالت لنز را انتخاب کنید.

فوکوس را بر روی حالت دستی گذاشته و بر روی یک ستاره پرنور به دقت فوکوس کنید. برای اطمینان از فوکوس بودن دوربین، به کمک حالت Live viwe و کلیدهای زوم دیجیتال بهترین حالت را برای دوربین انتخاب کنید.

در صورت وجود لرزش گیر بر روی بنده لنز آن را خاموش‌کنید.

برای تنظیم پارامترهای نوردهی دوربین دو راه وجود دارد:

اول استفاده از شات های کوتاه‌مدت مثل ۳۰ ثانیه

دوم استفاده از شات های بلندمدت مثل ۳۰ دقیقه

و در نهایت ترکیب همه فریم‌ها در نرم‌افزارهای مربوطه و رسیدن به عکس نهایی.

تفاوت این روش نوردهی در چیست؟

سنسور دوربین‌های دیجیتال در اثر عبور جریان الکتریکی در زمان باز بودن پرده شاتر گرم می‌شود و هرچه این زمان بیشتر باشد میزان گرمایش و در نتیجه میزان نویز نیز بیشتر می‌شود. علاوه بر این امکان آسیب دیدن سنسور نیز وجود دارد. این محدودیت به مرور و با پیشرفت تکنولوژی ساخت سنسورها بهبودیافته است به طوری که اثرات منفی افزایش مدت‌زمان نوردهی در دوربین‌های جدید به مراتب کمتر شده است. به عنوان مثال اگر با یک دوربین قدیمی کار می‌کنیم مجبور هستیم برای گرفتن یک عکس یک ساعته از ترکیب ۶۰ عکس یک دقیقه‌ای استفاده کنیم ولی با یک دوربین جدیدتر می‌توان از ۳ عکس ۲۰ دقیقه‌ای استفاده کرد.

اینکه هر دوربین چقدر محدودیت دارد در هیچ کجای دفترچه راهنما نوشته‌نشده است و بیشتر به تجربه عکاس از دوربین خود مربوط است.

هرچه تعداد فریم‌ها کمتر باشد در نهایت ترکیب آن‌ها در نرم‌افزار زمان کمتری می‌برد. علاوه بر این میزان فضای ذخیره‌سازی بر روی کارت حافظه دوربین نیز کمتر شده و همچنین عمر شاتر دوربین افزایش پیدا می‌کند. البته هنوز هم خیلی از عکاسان معتقد هستند در جدیدترین سنسورها هم نوردهی بیش از دو دقیقه خطرناک است ولی من شخصاً تجربه نوردهی ۲۰ دقیقه‌ای هم با دوربین‌های مختلف داشته‌ام و مشکلی پیش نیامده است.

پس از اینکه تصمیم گرفتیم مدت‌زمان هر شات چه میزان باید باشد نوبت به تنظیم بقیه پارامترها می‌رسد.

وایت بالانس را در وضعیت دمای کلوین ۳۵۰۰ الی ۵۰۰۰ درجه با توجه به میزان آلودگی نوری قرار دهید. این اعداد ممکن است در شرایط مختلف اندکی تغییر کنند و بهتر است با مقادیر مختلف چند شات برای تست گرفته و بهترین را انتخاب کنید.

دیافراگم هم بهتر است دو الی ۴ استاپ بسته‌تر از بازترین حالت لنز باشد.

ایزو نیز کمترین مقدار ممکن؛ البته همان‌طور که میدانید دیافراگم، ایزو و شاتر به یکدیگر وابسته می‌باشند و پس از انتخاب اعداد حدودی بهتر است یک شات برای تست گرفته شود. در صورت نیاز با تغییر گشودگی دیافراگم و شاتر به بهترین نوردهی ممکن برسید و حدالمقدور از افزایش ایزو خودداری کنید.

بهترین نوردهی حالتی است که نور اسمان و زمین در آن مناسب باشد. نه زیاد روشن و نه زیاد تاریک باشد.

ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که اگر قرار باشد شات های ۲۰ دقیقه‌ای بگیریم٬ گرفتن یک شات تست کلی زمان‌بر است. راه حل این مشکل استفاده از نرم‌افزارهای محاسبه مدت‌زمان نوردهی است. می‌توانید یک شات با ایزوی بالا و دیافراگم باز و زمان کوتاه مثل ۲۰ ثانیه بگیرید و اگر نتیجه از نظر میزان روشنایی رضایت بخش بود با قرار دادن پارامترهای تنظیم‌شده در نرم‌افزارهایی مثل Exposure Calculator و کاهش ایزو و بستن دیافراگم به زمان مناسب محاسبه‌شده توسط نرم‌افزار دست پیدا کنید. به عنوان مثال اگر یک شات ۲۰ ثانیه‌ای با ایزوی ۶۴۰۰ و دیافراگم ۳.۵ نور مناسب را برای عکس ما تأمین می‌کند. این تنظیمات از نظر میزان روشنایی معادل یک شات ۳۴ دقیقه‌ای با ایزوی ۱۰۰ و دیافراگم ۴.۵ می‌باشد. اصلاً نیازی به حفظ کردن این اعداد نیست. شما به راحتی می‌توانید با استفاده از نرم‌افزار این مقادیر را به دست بی آورید.

شروع عکاسی

پس از رسیدن به تنظیمات مناسب نوبت به شرع عکاسی می‌رسد. اگر دوربین شما امکان تنظیمات Interval Timer Shooting را داشته باشد کافی است تعداد فریم‌ها را مشخص کنید و با شروع اولین شات منتظر پایان کار باشید. اگر این امکان در دوربین شما وجود نداشته باشد نیاز به یک ریموت کنترل دارید. ریموت کنترل‌های جدید معمولاً امکان برنامه‌ریزی برای گرفتن شات های متوالی را دارند و با تنظیم آن بقیه کار به عهده کنترل می‌باشد. اگر از ریموت کنترل بدون امکان برنامه‌ریزی استفاده می‌کنید باید خودتان به صورت دستی تعداد شات های موردنیاز را ثبت کنید. استفاده از دکمه شاتر دوربین توصیه نمی‌شود، زیر فشار دادن دکمه شاتر باعث جابه‌جایی دوربین و تأثیر منفی روی عکس‌های گرفته‌شده می‌شود.

پس پردازش

پس از اتمام کار ثبت عکس ها نوبت به ترکیب آنها میرسد. برای اینکار هم می توان از نرم افزار های تخصصی مثل StarTrail  استفاده کرد. همچنین می توان آنها را در فتوشاپ ترکیب کرد تا در نهایت به یک فریم رسید که میزان حرکت ستاره ها در تمام طول مدت عکاسی را در خود نشان می دهد.

برای ترکیب در فتوشاپ هم کافیست تمام عکس ها را به صورت لایه های جداگانه بر روی هم انداخته و در نهایت Blending Mode  را برای تمام لایه ها از حالت Normal  به Lighten  تغییر دهید.

 

این حالت قسمت‌های از عکس را که نور بیشتری دارد با لایه زیر خود ترکیب می‌کند به این ترتیب مناطق روشن‌تر هر عکس که همان مسیر ظاهری حرکت ستاره‌ها می‌باشد دیده می‌شوند.

پس از ترکیب عکس‌ها٬ فریم نهایی را در صورت نیاز نویز گیری، اصلاح رنگ، نور و … خواهیم کرد.

بحث مربوط به پردازش عکس‌ها نجومی مبحث گسترده‌ای است که در این سلسله مطالب نمی‌گنجد اما در ادامه این مجموعه در هر جا لازم باشد به آن می‌پردازیم.

در ویدپو زیر می توانید مراحل ترکیب عکس ها و گرفتن نتیجه نهایی در فوتوشاپ را ببیند: