توجه: هر روز از ساعت ۰۰: ۰۰ تا ۲۴ در نظر گرفته‌شده است. در نتیجه رویدادی که در ساعت 00:01 بامداد روز سه‌شنبه رخ می‌دهد در تاریخ رسمی خود آورده شده؛ در صورتی که آمادگی برای رصد آن باید از دوشنبه (شب) انجام شود.

رویدادهای نجومی نیمه دوم خردادماه ۹۶ (۱۷ الی ۳۱ خردادماه)

 

رویدادهای نجومی

۱۸ خردادماه

ماه در اوج

ماه به دورترین نقطه در مدارش به زمین می‌رسد و در نتیجه آن کمی کوچک‌تر دیده خواهد شد. فاصله ماه از زمین متغیر است زیرا مدار آن دایره کامل نیست. ماه در این مدار بیضی‌شکل هر ماه به دور زمین می‌گردد و فاصله‌اش از زمین حدود ۱۰ درصد تغییر می‌کند. این فاصله در اوج 405,000 km و در حضیض 363,000 km است.

در این شب اندازه قمر زمین 29.39 ثانیه قوسی است، برای مقایسه ماه در حالت متوسط قطری معادل 31.07 است.

در این روز ماه در ساعت 02:52 به نقطه اوج مداری خود می‌رسد.

 

ماه کامل

ماه در این شب دارای فاز کامل و سن 14 روز خواهد بود. لحظه رسیدن به فاز کامل در این شب به وقت تهران 17:41 خواهد بود؛ و می‌توان آن را به راحتی در آسمان مشاهده کرد. ماه در لحظه فاز کامل در صورت فلکی مار افسای قرار خواهد داشت.

 

 

۱۹ خردادماه

بارش شهابی مارافسایی

فعالیت بارش شهابی متعلق به صورت فلکی مارافسای در این شب به اوج خود می‌رسد. محدوده فعالیت این کانون بارشی از ۱۹ ماه می تا حوالی جولای است. بیشترین نرخ بارش که انتظار می‌رود در این شب دیده شود ۵ شهاب در هر ساعت است. اگرچه این مقدار برای یک رصدگاه ایدئال و زمانی است که کانون بارشی در سر سو قرار داشته باشد، اما با این حال هنوز هم می‌توان انتظار دیدن چند شهاب را در محدوده صورت فلکی مارافسای داشت.

برای موقعیت جغرافیایی تهران انتظار می‌رود کانون بارش در حوالی نیمه‌شب در ارتفاع ۳۰ درجه از افق جنوبی قرار گیرد. این به آن معناست که باید انتظار دیدن نرخ بارشی ۲ شهاب در هر ساعت رو داشت.

ماه در این شب ۱۶ روز سن دارد و در زمان نیمه‌شب در نزدیکی کانون بارش قرار خواهد داشت. این یکی محدودیت جدی در رصد شهاب‌ها خواهد بود.

مسیه ۹۲ در موقعیت مناسب برای رصد

خوشه کروی مسیه ۹۲ یا M92 در صورت فلکی هرکول در حوالی نیمه‌شب به بیشترین ارتفاع خود می‌رسد. در این حال وضعیت مناسبی برای رصد مسیه ۹۲ است.

این خوشه از حوالی ساعت 21:30 قابل روئیت خواهد بود. می‌توان آن را در ارتفاع ۴۹ درجه‌ای افق شمال شرقی پیدا کنید. مسیه ۹۲ تا بعد از ساعت ۴ بامداد نیز در دسترس است تا زمانی که در افق غربی محو می‌شود.

مسیه ۹۲ با قدر 6.5 کم‌نورتر از آن است که با چشم غیرمسلح به راحتی دیده شود، بهتر است برای رصد آن از یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک استفاده کنید.

هم‌نشینی ماه و زحل

ماه و زحل در این شب در نزدیکی یکدیگر دیده می‌شوند. ماه و زحل در حوالی ساعت 01:27 بامداد در بیشترین ارتفاع خود قرار دارند؛ و تا بعد از ساعت ۵ بامداد نیز قابل روئیت هستند اما در ساعت ۶ بامداد که در نزدیک‌ترین حالت قرار می‌گیرند، برای موقعیت جغرافیایی ما قابل روئیت نخواهند بود. با این حال از ساعات اولیه این روز به اندازه کافی در نزدیکی هم هستند که از دیدن آن لذت ببریم.

ماه در این شب قدری معادل -12.5 و زحل قدر صفر دارد. جدایی این جرم بیشتر از آن است که بتوان از طریق یک تلسکوپ آن‌ها را رصد کرد. با این حال می‌توان به راحتی با چشم غیرمسلح به مشاهده آن‌ها پرداخت. اگر در بساط خود یک چشمی با زاویه دید باز دارید، می‌توانید به خوبی از آن برای مشاهده این دو جرم استفاده کنید.

ماه در اوج نسبت به خورشید

ماه در گردش به گرد زمین به موقعیتی می‌رسد که در بیشترین فاصله از خورشید قرار خواهد داشت. فاصله‌ای به اندازه 1.0179 واحد نجومی از خورشید.

در این حالت زمین بین ماه و خورشید قرار دارد.

 

۲۲ خردادماه

دنباله‌دار C/2015 V2 (Johnson) در حضیض

دنباله‌دار Johnson در این روز به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از خورشید، فاصله‌ای برابر با ۱.۶۴ واحد نجومی می‌رسد. در حوالی ساعت ۲۱ زمانی که آسمان تقریباً تاریک شده است. در ارتفاع ۶۳ درجه‌ای افق جنوبی این دنباله‌دار قابل روئیت خواهد بود.

در ساعت 22:06 دنباله‌دار در بیشترین ارتفاع خود قرار خواهد داشت. دنباله‌دار قابل روئیت خواهد بود تا حوالی ساعت 02:30 بامداد.

 

۲۳ خردادماه

زهره در اوج

سیاره زهره در دوره مداری ۲۵۵ روزه خود به نقطه‌ای خواهد رسید که بیشترین فاصله را از خورشید خواهد داشت. اگرچه مدار سیاره زهره بسیار به دایره نزدیک است و خروج از مرکز کمی دارد اما یک دایره کامل نیست. به همین دلیل زهره نیز اوج و حضیض مداری دارد. اختلاف فاصله زهره در بین حالت اوج و حضیض چیزی در حدود 1.5 درصد است.

 

۲۵ خردادماه

زحل در مقابله

سیاره زحل در شرایط مناسبی برای رصد قرار می‌گیرد. سیاره زحل که در این روزها در صورت فلکی مارافسای قرار دارد در بیشتر طول شب قابل روئیت است و حوالی نیمه‌شب در بیشترین ارتفاع خود قرار می‌گیرد. زحل از حدود ساعت ۲۱ تا ساعت ۵ بامداد قابل روئیت خواهد بود. در ساعت 01:06 به بیشترین ارتفاع خود ۳۲ درجه خواهد رسید.

بهترین وضعیت برای رصد زمانی است که زحل در حال مقابله با خورشید قرار دارد. این به آن معناست که زحل در موقعیت مقابل خورشید قرار دارد و زمانی که خورشید در پایین‌ترین حالت خود در زیر افق است زحل در نقطه مقابل در بالاترین ارتفاع بالای افق است.

در همین حال که زحل در حالت مقابله قرار دارد، در نزدیک‌ترین فاصله از زمین نیز قرار خواهد گرفت. این موقعیت باعث می‌شود کمی بزرگتر و درخشان‌تر مشاهده شود.

حلقه‌های زحل یکی از جذابیت‌ها این رصد این سیاره است. در این زمان موقعیت قرارگیری زحل و میل مداری آن به صورتی است که بهترین زمان برای رصد حلقه‌های زحل در چند سال اخیر است.

 

۲۶ خردادماه

خوشه پروانه (M6) در موقعیت مناسب

خوشه ستاره‌ای باز مسیه ۶ معروف به خوشه پروانه در صورت فلکی عقرب؛ یکی از زیباترین اجرام عمقی آسمان در موقعیت مناسبی برای رصد قرار می‌گیرد.
این خوشه بین ساعت ۲۳ تا دقایقی بعد از ساعت ۲ بامداد قابل روئیت است. ارتفاع این خوشه در این شب حداکثر ۲۲ درجه و قدر آن 4.2 است. در صورتی که در رصدگاه ایدئالی باشید می‌تانید با چشم غیرمسلح نیز آن را شکار کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید صفحه مربوط به این جرم را از سری راهنمایی برای مسیه بخوانید:

راهنمایی برای مسیه | M6 (خوشه پروانه، Lac III.12 و NGC 6405)

بیشترین درخشش دنباله‌دار 71P/Clark

پیش‌بینی می‌شود دنباله‌دار 71P/Clark به بیشترین روشنایی خود برسد. انتظار می‌رود این دنباله‌دار به قدری حدود 11.1 برسد. فاصله این دنباله‌دار در 1.6 واحد نجومی نسبت به خورشید و 0.6 واحد نجومی نسبت به زمین است.

 

 

 

۲۷ خردادماه

مقارنه عطارد و سرس

عطارد و سیاره کوتوله سرس، در ساعت 2:29 بامداد این روز در حالت مقارنه قرار می‌گیرند. در این حالت بعد هر دو جرم یکی است و عطارد از فاصله 0°43′ شمال سرس عبور می‌کند. این رویداد به علت آنکه در نزدیکی خورشید روی می‌دهد (۵ درجه‌ای خورشید) قابل روئیت نخواهد بود.

 

تربیع آخر ماه

در ساعت 16:04 به وقت تهران ماه به نقطه‌ی میانه بین ماه کامل و ماه نو می‌رسد. در این حالت ماه نیمی روشن و نیمی تاریک است. ماه در این هنگام در حوالی نیمه‌شب طلوع می‌کند و تا صبح در آسمان دیده می‌شود.

مدت زمانی که ماه در حالت تربیع قرار دارد زمان بسیار خوبی برای رصد ماه با یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک است. در حالی که نیمی از ماه روشن و نیم دیگر تاریک است، ترمیناتور ماه که خط جداکننده بین ناحیه روشن و تاریکان است، به خوبی قابل‌مشاهده است.

در امتداد این خط با توجه به زاویه تابش و طول بلند سایه‌ها می‌شود کوه‌ها و عوارض سطح ماه را بهتر مشاهده کرد.

۲۸ خردادماه

خوشه IC 4665 در موقعیت مناسب

خوشه باز ستاره‌ای IC 4665، واقع در صورت فلکی مارافسای در موقعیت مناسبی برای رصد قرار می‌گیرد. این خوشه در حوالی نیمه‌شب به بیشترین ارتفاعش در آسمان می‌رسد. در بیشتر کره زمین بین عرض‌های جغرافیایی ۷۵ درجه شمالی و ۶۴ درجه جنوبی این خوشه قابل روئیت خواهد بود.

برای موقعیت جغرافیایی تهران در ساعت 21:38 کم‌کم در ارتفاع ۳۴ درجه از افق شرقی قابل روئیت خواهد بود. تا حدود ساعت 04:35 بامداد نیز می‌توان به راحتیان را در آسمان رصد کرد.

قدر این خوشه ستاره‌ای 4.2 است که باعث می‌شد بجز در رصدگاه‌های مناسب با چشم غیرمسلح قابل روئیت نباشد. بهتر است از یک دوچشمی برای دیدنان استفاده کنید.

 

۲۹ خردادماه

عطارد در حضیض

عطارد در طی دوره مداری ۸۸ روزه‌اش به گرد خورشید به نقطه‌ای می‌رسد که کمترین فاصله را از خورشید خواهد داشت. فاصله‌ای به اندازه 0.31 AU از خورشید.

برخلاف دیگر سیارات که مداری نسبتاً دایره‌ای دارند، عطارد به طور مشخص مداری بیضی دارد. این سیاره در نزدیک‌ترین فاصله‌اش از خورشید فاصله‌ای برابر با 0.307 AU دارد و در زمان اوج فاصله‌ای برابر با 0.467 AU دارد. این تغییرات نزدیک به ۵۰ درصدی در فاصله‌اش از خورشید به آن معناست که انرژی که سطح سیاره از خورشید دریافت می‌کند دو برابر حالتی است که عطارد در اوج قرار دارد.

در این شرایط تصویر تلسکوپی عطارد اندکی تغییر می‌کند و جزئیاتی از سطح آن پدیدار می‌شود. این تغییرات به کمک تلسکوپ‌های بزرگ زمینی قابل روئیت است و قویاً توصیه می‌شود که با توجه به نزدیک بودن عطارد به خورشید از رصد آن پرهیز کنید.

۳۰ خردادماه

خوشه بطلمیوس در موقعیت مناسب

خوشه ستاره‌ای مسیه ۷ معروف به خوشه بطلمیوس یا خوشه دم عقرب در صورت فلکی عقرب در این شب در وضعیت مناسبی برای رصد قرار دارد. در حوالی نیمه‌شب این خوشه به بیشترین ارتفاع خود در آسمان می‌رسد.

رصد این خوشه کمی سخت خواهد بود زیرا ارتفاع آن برای شهری مانند تهران بیشتر از ۱۹ درجه نخواهد شد. انتظار می‌رود این خشه بین ساعت 23:33 الی 02:32 قابل روئیت باشد.

قدر این خوشه 3.3 است و بجز در رصدگاه‌های مناسب با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود.

راهنمایی برای مسیه | M7 (دم عقرب، خوشه بطلمیوس، NGC 6475, Lac II.14)

۳۱ خردادماه

مقارنه ماه و زهره

ماه و زهره در این ساعات اولیه بامداد این روز در حالت مقارنه قرار می‌گیرند. ماه که در این شب حدود ۲۶ روز سن دارد در ساعت 01:43 دارای یک بعد با سیاره زهره خواهند بود و ماه از فاصله 2°22′ جنوب این سیاره عبور می‌کند. نزدیک‌ترین تقرب این دو جرم در ساعت 02:51 رخ می‌دهد. نزدیک‌ترین فاصله این دو جرم در این شب 2°16′ خواهد بود.

با این حال این دو جرم حوالی ساعت 03:14 بامداد طلوع می‌کنند؛ و در لحظه مقارنه و یا لحظه نزدیک‌ترین تقرب در آسمان ایران قابل روئیت نیستند. در هر صورت بعد از این ساعت نیز این دو جرم در نزدیکی یکدیگر دیده خواهند شد.

در این شب ماه هلالی با قدر -10.7 و زهره -4.2 در آسمان ظاهر می‌شوند. این فرصت مناسبی است برای عکاسان آسمان شب تا این دو جرم آسمانی را در کنار یکدیگر ثبت کنند.

 

انقلاب تابستانی

روز ۳۱ خردادماه بلندترین روز سال در نیم‌کره شمالی است. این روز روزی است که خورشید در بیشترین ارتفاع خود در آسمان دیده می‌شود؛ و کمان طولانی‌تری را در آسمان طی می‌کند.

 

ابر مقارنه عطارد و خورشید

عطارد از دید ناظر زمینی از نزدیکی خورشید عبور می‌کند. در حقیقت عطارد در حال عبور از آن سوی خورشید یعنی سمت مقابل زمین است. از دید ما در زمین عطارد از فاصله 1°05′ خرشید عبور می‌کند. برای چندهفته‌ای عطارد کاملاً غیر قابل رصد خواهد بود تا اینکه کم‌کم عطارد را در آسمان عصرگاهی خواهیم داشت.