قسمت پایانی فانوس‌های کیهانی | ستارگان ولف-رایت
در واپسین قسمت از سلسله مطالب فانوس‌های کیهانی، به معرفی یکی از عجایب دنیای ستارگان خواهیم پرداخت: ستارگان ولف-رایت.
تاریخچه ستارگان ولف-رایت
در سال 1867، دو اخترشناس به نام‌های شارل وُلف و ژرژ رایِت، ستارگانی غیرعادی را در صورت فلکی دجاجه کشف کردند. عجیب بودن این ستارگان، به طیف تابشی آن‌ها مربوط می‌شد. اکثر ستارگان طیف گسسته‌ای را تابش می‌کنند. این طیف، عناصر سازنده یک ستاره را مشخص می‌سازند. اما ستاره‌هایی که ولف و رایت کشف کردند، برخلاف سایر ستاره‌ها طیفی پیوسته داشتند!
سحابی M1-67 که ستاره ولف رایت WR124 را احاطه کرده است. این ستاره در کهکشان ما قرار دارد.
این دسته خاص از ستارگان را امروزه به افتخار این دو تن، به نام ستارگان ولف-رایت می‌شناسیم. ولف-رایت‌ها، ستاره‌هایی بسیار پرجرم (با جرم بیشتر از 25 برابر جرم خورشید) هستند. جرم بسیار زیاد آن‌ها باعث می‌شود که عمری کوتاه داشته باشند. عناصر تشکیل‌دهنده آن‌ها، اکثراً عناصر سنگین (مانند اکسیژن، کربن و …) هستند.
درون یک ستاره ولف-رایت چه روی می‌دهد؟
سوخت هسته‌ای سنگین و چگالی بالا، سبب می‌شود که انرژی تابشی تولید شده در این ستاره‌ها، بسیار قوی باشد. انرژی تابشی بالا نیز موجب وزش بادهای ستاره‌ای می‌شود. ستاره‌های ولف-رایت، بادهایی با سرعت 3000 کیلومتر بر ثانیه تولید می‌کنند. و هر یک میلیون سال یک بار، جرمی معادل 10 جرم خورشیدی را به بیرون پرتاب می‌کنند. بدین ترتیب جرم ستاره به مرور کاهش می‌یابد. بادهای ستاره‌ای شدید، طیف پیوسته را نیز توجیه می‌کند.
در نهایت، سوخت ستاره‌های ولف-رایت نیز به پایان می‌رسد. این فانوس‌های کیهانی غول‌پیکر از سوزاندن عناصر سنگین‌تر از آهن، ناتوان هستند. در این‌جا است که تعادل بین فشار تابشی و گرانشی ستاره بهم می‌خورد. ولف-رایت‌ها به صورت ابرنواخترهای نوع Ib یاIc منفجر می‌شوند. ولف-رایت‌های بسیار سنگین نیز با تبدیل شدن به یک سیاهچاله به زندگی خود پایان می‌دهند.
تصویر تلسکوپ فضایی چاندرا که به نظر می‌رسد یک ستاره همدم نجات یافته از انفجار ابرنواختری را ثبت کرده باشد.
ستارگان ولف-رایت همچنان سرشار از ناشناخته‌ها هستند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این ستاره‌ها اغلب در سیستم‌های دوتایی دیده می‌شوند. اما هنوز مسیر درازی تا شناخت کامل آن‌ها در پیش روی اخترشناسان قرار دارد.
سخن آخر
در این مجموعه، تلاش کردیم تا گوشه‌ای از دنیای شگفت‌انگیز ستارگان را به شما بشناسانیم. امیدواریم که فانوس‌های کیهانی را جالب بیابید و همچنین دوست داشته باشید! به زودی، با سلسله مطالب تازه‌تر در خدمت شما همراهان عزیز علم‌بازار خواهیم بود.
آخرین دیدگاه‌ها