رصد آسمان با دوچشمی‌ها | سوژه‌های تابستانی (۳)
در این قسمت به سراغ صورت فلکی شلیاق خواهیم رفت. چنگ رومی آسمان تابستان. با علم بازار همراه باشید.
یک مثلث تابستانی
اگر رصدگر هستید، احتمالاً درباره مثلث تابستانی شنیده‌اید. مثلثی که رئوس آن را سه ستاره مشهور تشکیل می‌دهند: نسر واقع (وگا) در صورت فلکی شلیاق، دِنِب در صورت فلکی دجاجه و نسر طائر در صورت فلکی عقاب. اما یک مثلث تابستانی دیگر نیز مخصوص دوچشمی‌ها در آسمان تابستان وجود دارد. این مثلث که در صورت فلکی شلیاق قرار دارد، شامل نسر واقع، و دو ستاره کم‌نورتر شلیاق یعنی اپسیلون و زتا شلیاق می‌شود.
نقشه صورت فلکی شلیاق
نسر واقع، پنجمین ستاره‌ی پرنور آسمان شب، حتی برای چشم غیرمسلح نیز خیره‌کننده است. درخشش این ستاره از پشت دوچشمی، چندبرابر نیز خواهد شد. در شمال شرق نسر واقع، جفت دوتایی‌های معروف اپسیلون-شلیاق قرار دارد. هر دوچشمی (با هر قدرت بزرگ‌نمایی) به آسانی می‌تواند اپسیلون1 و اپسیلون2 را به شما نشان دهد. این دو جفت تقریباً سفیدرنگ بوده و درخشندگی مشابهی دارند. با ایان حال، برای تفکیک هریک از آن‌ها به بزرگ‌نمایی تلسکوپ نیاز است.
در جنوب اپسلیون، سومین رأس مثلث قرار دارد: زتا-شلیاق. این ستاره نیز در واقع از یک سیستم دوتایی تشکیل شده است. اما تفکیک آن از دوتایی‌های اپسیلون سخت‌تر است. چرا که ستارگان نه‌تنها به یکدیگر نزدیک‌تر هستند؛ بلکه ستاره اصلی حدود 5/3 برابر درخشان‌تر از همدم خود است.
تفکیک دوتایی‌های ناهمسان نسبت به همسان‌ها، دشوارتر است. برای این کار، شما احتیاج به بزرگ‌نمایی حداقل 10x خواهید داشت. علاوه بر این، دوربین شما باید روی یک پایه ثابت قرار بگیرد و به خوبی فوکوس شود تا در رصد خود موفق شوید.
نسر واقع و جفت دوتایی اپسیلون
سحابی حلقه (M 57) و انتظارات رصدگر
یافتن اجرام دشوار در اعماق آسمان، آزمونی است برای سنجش مهارت‌های رصدی، اپتیک ابزار رصد، تاریکی آسمان و همچنین صبر شما. این آزمون زمانی که نتوانید سوژه رصدی را با چشم ببینید، بسیار جدی خواهد شد. به هرحال، اگر از یافتن سوژه ناامید شدید؛ بهتر است رصد را چند دقیقه‌ای متوقف کنید و بیاندیشید که چرا موفق نشده‌اید. تنها سه عامل در این میان دخیل هستند:
1- شما در آسمان به مکان صحیحی نگاه نمی‌کنید.
2- شیئ مورد نظر شما نسبت به ابزاری که در اختیار دارید؛ بسیار محو و کم‌نور است.
3- انتظار شما از رصد، مطابق با واقعیت نیست.
سحابی حلقه یا مسیه 57 در صورت فلکی شلیاق، از این لحاظ یک سوژه رصدی بدنام برای دوچشمی‌ها محسوب می‌شود. چرا که یافتن و دیدن آن با دوچشمی بسیار دشوار است. M 57 مثال خوبی است برای آن‌که نشان دهد انتظار ما هنگام رصد اعماق آسمان باید چگونه باشد.
پیدا کردن این سحابی سیاره‌ای مثل آب خوردن است. اگر به نقشه صورت فلکی شلیاق نگاه کنید؛ خواهید دید که این سحابی میان دو ستاره قدر 3 قرار دارد. قدر سحابی حلقه برابر با 8/8 است. از این رو، جرم درخشانی محسوب نمی‌شود. اما به راحتی به دام دوچشمی‌های 50 میلی‌متری خواهد افتاد.
ولی اگر یافتن M 57 اینقدر آسان است، چرا نمی‌توانید آن را ببینید؟ پاسخ در دلیل سومی که پیشتر ذکر کردیم نهفته است: انتظار شما از رصد.
معمولاً زمانی که با دوچشمی به رصد اعماق آسمان می‌پردازید، این کار را بدون داشتن تصویر ذهنی مناسب انجام می‌دهید. اگر پیش از رصد M 57 با دوچشمی، تصویری از این سحابی مانند تصاویر تلسکوپ‌های فضایی و یا نمای سحابی از پشت یک تلسکوپ زمینی را در ذهن داشته باشید؛ موفق نخواهید شد آن را با دوچشمی ببینید. ابعاد سحابی حلقه، 60 در 80 ثانیه قوسی است. بنابراین برای دیدن آن از پشت دوچشمی، باید انتظار یک جسم ستاره‌گونه‌ی محو را داشته باشید که فوکوس نمی‌شود. اگر محدوده سحابی را با این تصویر ذهنی بررسی کنید، سحابی حلقه را خواهید یافت. به یاد داشته باشید که کلید اصلی، داشتن تصویر ذهنی مناسب است.
سحابی حلقه
منبع:
Gary Seronik, Binocular Highlights, Sky and Telescope Stargazing series
سلام خانم شاطر زاده
من می خوام یک دوربین معمولی بخرم که زوم بالایی نداشته باشه و ارزون قیمت باشه . با دویست یا سیصد تومن … .
آیا به نظر شما یک لنز بارلوی خیلی خوب می تونه مشکل زوم من رو حل کنه؟
البته من برای مناظر طبیعی می خوام ازش استفاده کنم و حتما یک تصویر واضح و شفاف و مستقیم می خوام .
لطفا منو راهنمایی کنید . خیلی ازتون ممنون میشم
متاسفانه راه حل خوبی را انتخاب نکردید و بودجه مناسبی نیز ندارید. پیرو افزایش قیمت دلار، ابزارآلات نجوم و عکاسی نیز با رشد نجومی روبرو شده‌اند.